Bảo hiểm y tế

Bảo hiểm y tế là một hình thức bảo hiểm quan trọng trong việc đảm bảo sức khỏe và chăm sóc y tế cho mọi người. Đối tượng tham gia bao gồm người lao động, học sinh, sinh viên và nhiều đối tượng khác. Bài viết này sẽ giới thiệu về quyền lợi, mức đóng và thời hạn sử dụng của thẻ BHYT, cung cấp thông tin hữu ích về bảo hiểm y tế và cách tận dụng chính sách này cho mọi người.

Bảo hiểm y tế là gì?

Bảo hiểm y tế là hình thức bảo hiểm được tổ chức và quản lý bởi Nhà nước, mục tiêu là huy động sự đóng góp từ cá nhân, tập thể và cộng đồng xã hội để đảm bảo chăm sóc sức khỏe, khám và chữa bệnh cho người dân.

Theo quy định trong Luật bảo hiểm y tế năm 2008 (đã được sửa đổi và bổ sung vào năm 2014), bảo hiểm y tế là hình thức bảo hiểm bắt buộc áp dụng cho các đối tượng theo quy định của Luật nhằm đảm bảo chăm sóc sức khỏe, không vì mục đích lợi nhuận và được Nhà nước tổ chức thực hiện.

Bảo hiểm y tế (còn được gọi là bảo hiểm sức khỏe) thuộc lĩnh vực chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Người mua bảo hiểm y tế sẽ được hưởng một phần hoặc toàn bộ chi phí khám, điều trị và phục hồi sức khỏe trong trường hợp gặp tai nạn hoặc bị bệnh.

Bảo hiểm y tế thực chất là một phần của hệ thống bảo hiểm xã hội. Nó được chia thành hai loại: bảo hiểm y tế bắt buộc và bảo hiểm y tế tự nguyện. Bảo hiểm y tế bắt buộc áp dụng cho các đối tượng như cán bộ, công nhân, viên chức, người hưu trí, người nghỉ mất sức lao động trong khu vực hành chính sự nghiệp, tổ chức Đảng, đoàn thể xã hội nhận lương từ ngân sách nhà nước, doanh nghiệp trong nước có từ 10 lao động trở lên, các doanh nghiệp liên doanh với nước ngoài và tổ chức quốc tế tại Việt Nam thuê lao động Việt Nam.

Mức đóng bảo hiểm y tế được cơ quan và doanh nghiệp đóng chỉ chi trả một phần lớn (khoảng 2/3).

Đối tượng tham gia bảo hiểm y tế

Đối tượng tham gia bảo hiểm y tế được chia thành hai hình thức là bảo hiểm y tế bắt buộc và bảo hiểm y tế tự nguyện. Bảo hiểm y tế bắt buộc áp dụng cho 6 nhóm đối tượng tham gia được quy định trong Nghị định 146/2018/NĐ-CP. Các nhóm này bao gồm: nhóm người lao động và người sử dụng lao động đóng, nhóm do cơ quan Bảo hiểm xã hội đóng, nhóm do ngân sách Nhà nước đóng, nhóm được ngân sách Nhà nước hỗ trợ mức đóng, nhóm tham gia bảo hiểm y tế theo hộ gia đình và nhóm người sử dụng lao động đóng. Đối với bảo hiểm y tế tự nguyện, theo quy định mới nhất, nó áp dụng cho những người không thuộc 6 nhóm tham gia bảo hiểm y tế bắt buộc.

Người tham gia bảo hiểm y tế có quyền được khám, chữa bệnh tại tất cả các cơ sở y tế. Tuy nhiên, các trường hợp như tự tử, sử dụng chất kích thích, vi phạm pháp luật… không được hưởng chế độ bảo hiểm y tế.

Mức đóng bảo hiểm y tế

Mức đóng bảo hiểm y tế được tính dựa trên tỷ lệ phần trăm của tiền lương hoặc các khoản thu nhập khác. Cụ thể, mức đóng bảo hiểm y tế được quy định theo Luật Bảo hiểm y tế 2008 sửa đổi, bổ sung 2014 và Nghị định 146/2018/NĐ-CP. Dưới đây là các mức đóng bảo hiểm y tế cho từng nhóm đối tượng:

Đối với nhóm người lao động và người sử dụng lao động, nhóm Quỹ Bảo hiểm xã hội và nhóm Ngân sách Nhà nước: Mức đóng bảo hiểm y tế là 4,5% của tiền lương tháng, làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và bảo hiểm thất nghiệp hàng tháng.
Đối với nhóm hộ gia đình: Người thứ nhất đóng bằng 4,5% của mức lương cơ sở; người thứ hai, thứ ba, thứ tư đóng lần lượt là 70%, 60%, 50% của mức đóng của người thứ nhất; từ người thứ năm trở đi, mức đóng là 40% của mức đóng của người thứ nhất.
Đối với nhóm do Ngân sách Nhà nước đóng: Người thuộc hộ gia đình cận nghèo được hỗ trợ với mức tối thiểu là 70% của mức lương cơ sở; học sinh, sinh viên; hộ gia đình làm nông, lâm, ngư, diêm, nghiệp có thu nhập trung bình được hỗ trợ với mức tối thiểu là 30% của mức lương cơ sở.

Quyền lợi bảo hiểm y tế

Quyền lợi bảo hiểm y tế được cung cấp cho những người tham gia bảo hiểm y tế, đặc biệt là nhóm đối tượng tham gia bắt buộc. Dưới đây là một số quyền lợi chính khi tham gia bảo hiểm y tế:

Tự chọn cơ sở y tế: Người tham gia bảo hiểm y tế có quyền lựa chọn cơ sở y tế gần nơi công tác hoặc cư trú để đăng ký khám bệnh và chữa bệnh ban đầu, và có thể thay đổi cơ sở y tế đăng ký ban đầu vào đầu mỗi quý.
Giảm chi phí khám chữa bệnh: Tùy thuộc vào từng trường hợp và tình trạng bệnh tật, người tham gia bảo hiểm y tế sẽ được miễn hoặc giảm một phần chi phí điều trị và khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế công cộng.

Mức giảm chi phí khám chữa bệnh cho từng đối tượng như sau:

Trường hợp khám, chữa bệnh đúng tuyến: Người tham gia bảo hiểm y tế sẽ được hỗ trợ chi trả chi phí khám bệnh theo tỷ lệ 80%, 95% hoặc 100% tùy thuộc vào đối tượng khác nhau.
Trường hợp khám, chữa bệnh trái tuyến: Người tham gia bảo hiểm y tế sẽ được miễn giảm một phần chi phí điều trị nội trú tại bệnh viện tuyến trung ương, và giảm chi phí điều trị nội trú tại bệnh viện tuyến tỉnh và bệnh viện tuyến huyện.

Đối với những trường hợp đặc biệt như người sống tại xã đảo, huyện đảo, người dân tộc thiểu số và người thuộc hộ nghèo ở vùng kinh tế khó khăn, quyền lợi hưởng đúng tuyến sẽ được áp dụng ngay cả khi khám chữa bệnh trái tuyến.

Thời hạn bảo hiểm y tế

Thời hạn sử dụng của thẻ BHYT không còn được ghi cụ thể mà chỉ thể hiện thời điểm bắt đầu có giá trị sử dụng. Tuy nhiên, theo quy định hiện tại, thời hạn sử dụng của thẻ BHYT được xác định như sau:

Đối với đối tượng do người lao động và người sử dụng lao động đóng: Thẻ BHYT có giá trị từ ngày đóng BHYT đến hết tháng mà đơn vị sử dụng lao động báo giảm lao động.
Đối với người hưởng trợ cấp thất nghiệp: Thẻ BHYT có giá trị từ tháng đầu tiên hưởng trợ cấp thất nghiệp theo quyết định của cơ quan nhà nước đến khi không còn là đối tượng hưởng trợ cấp thất nghiệp.
Đối với trẻ em dưới 6 tuổi: Thẻ BHYT có giá trị từ ngày sinh của trẻ đến hết ngày 30/9 của năm trẻ đủ 72 tháng tuổi.
Đối với người thuộc diện hưởng trợ cấp bảo trợ xã hội hàng tháng: Thẻ BHYT có giá trị từ ngày được hưởng trợ cấp xã hội theo quyết định của UBND cấp huyện đến khi không còn thuộc đối tượng hưởng trợ cấp.
Đối với người thuộc hộ gia đình nghèo, người dân tộc thiểu số đang sinh sống tại vùng khó khăn, người sinh sống tại xã đảo, huyện đảo và những đối tượng khác được hỗ trợ 100% mức đóng BHYT: Thẻ BHYT có giá trị từ ngày được xác định trong quyết định phê duyệt danh sách của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đến khi không còn thuộc đối tượng đó.
Đối với những trường hợp đặc biệt khác như người hiến bộ phận cơ thể, học sinh, sinh viên và những đối tượng khác, thẻ BHYT có giá trị sử dụng từ các thời điểm và thời hạn cụ thể được xác định theo quy định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.